Op 4 mei werd op mijn lagere school speciaal aandacht besteed aan de dodenherdenking. We lazen een boekje van W.G. van de Hulst (destijds mijn favoriete schrijver, die ook het razendspannende “Het plekje dat niemand wist” had geschreven).
Het boekje heette “Waarom de tram stilstond”. Ik weet niet zeker of ik helemaal goed begreep wat de boodschap van dit boekje was. Ik wist natuurlijk dat er een vreselijke oorlog was geweest en dat we de “gevallenen” moesten herdenken, maar mij zat die tram dwars: bij alle ellende reed die ook al niet!
Ik ben geboren in 1955, “de oorlog” (alsof er niet ook een andere was geweest) was al tien jaar voorbij, maar had nog een prominente plaats in het leven. Sommige artikelen waren nog steeds op de bon, Nederland moest worden opgebouwd en we gingen natuurlijk nooit naar Duitsland. Mijn moeder had de hongerwinter meegemaakt en gruwde van de Duitse taal. We spraken nog onbekommerd over de moffen en bijna iedereen had een belangrijke rol in het verzet gespeeld.
Op 4 mei hingen overal de vlaggen halfstok. We keken uit naar het moment dat er twee minuten stilte zou zijn. We zorgden ervoor dat we op dat moment buiten waren, dan konden we onze rechtschapenheid aan de buren demonstreren. We begonnen aan een partijtje voetbal, maar stopten op het moment suprême en probeerden uit alle macht aan de dode mensen te denken.
Aanvankelijk interpreteerde ik de twee minuten stilte zelfs zo, dat ik gedurende deze tijd ook niet mocht bewegen. Ik verstarde dus midden in een voetbalbeweging en handhaafde deze bevroren positie zo goed als ik kon.
Nu
Ik heb een extra oogje aan onze vlaggenstok geschroefd zodat ik de driekleur ook halfstok kan hangen. Als liefhebber van tradities en uit respect hang ik op 4 en 5 mei de vlag uit. (Niet op koningsdag, want ik vind erfelijke troonopvolging anno 2016 volslagen achterhaald). We zijn in onze straat de enigen met een vlag.
Ik ga om acht uur niet naar buiten, maar kijk op televisie naar de beelden van de Dam in Amsterdam en de Waalsdorpervlakte.
Voor heel veel Nederlanders heeft de dodenherdenking volstrekt geen betekenis. We hebben de discussie gehad over het alleenrecht op leed van de mensen in Nederland (in Indonesië was het lekker warm, dus daar hadden ze veel minder last van de oorlog) en over het al of niet mee-herdenken van Duitse soldaten.
Vandaag stond in de krant dat een groep actievoerders zich tegen de herdenking verzet omdat die hypocriet zou zijn en deels achterhaald. Ze worden vaak geliked op Facebook maar worden ook bedreigd en uitgescholden: ik vermoord je als je aan mijn dodenherdenking komt.
Ik ga ervan uit dat de tram nog wel twee minuten stilstaat, morgen om acht uur. Want zo hoort het.
