Artikel in de Volkskrant
De dag nadat ik mijn bericht Werkdruk had gepubliceerd verscheen een artikel met dit onderwerp in de Volkskrant en was er een documentaire op tv.
Het artikel werd vergezeld van een prachtige illustratie, maar was inhoudelijk verder niet zo interessant.
De schrijvers laten een coach aan het woord, die gestopt is met haar begeleiding “omdat haar programma’s om leraren weer aan het werk te krijgen onvoldoende opleverden”. Wie dit geconstateerd heeft wordt niet vermeld.
Er is vooral veel aandacht voor de kosten die alle stress en burnouts met zich meebrengen.
Nergens wordt de vinger op de zere plek gelegd:
de enorm gegroeide taakbelasting. De coach stelt dat leraren de lat te hoog leggen en dat ouders de professionaliteit van leraren niet erkennen.
Ze heeft het over de directeur, die alle leerlingen wil behouden. “Het vergt lef om te zeggen dat een leerling niet op jouw school past”. Wonderlijk dat ze in dit verband het Passend Onderwijs niet noemt. Deze nieuwe overheidsmaatregel verplicht scholen leerlingen aan te nemen, ook als ze er niet passen.
Als het gaat over manieren om de problemen op te lossen blijft ze steken in goedkope frasen. Ze citeert Asscher, deze minister pleit voor een prettige werkomgeving en een aanspreekpunt voor werknemers.
Ze zegt dat ouders moeten vertrouwen op de professionaliteit en kunde van de leraren terwijl ze even eerder constateerde dat ouders hier niet toe in staat zijn.
“Ik adviseer een standaard-inwerkprogramma van drie maanden waarin jonge leraren leren plannen en belangrijke van onbelangrijke zaken te scheiden”.
Wat moeten we hier nu mee? Betekent dit dat de jonge leraren de eerste drie maanden geen les hoeven te geven? Of moeten ze het programma ernaast volgen?
Dit is wat altijd als zogenaamde oplossing wordt aangedragen:
we laten de leraren een cursus volgen en voilà, het probleem is weg!
Zo werkt het natuurlijk niet in de praktijk (de cursussen stellen heel vaak niets voor) maar veel kwalijker is de gedachte die eraan ten grondslag ligt: het ligt aan de leraar en die moet veranderen.
Als dan vervolgens de verwachte zegenrijke effecten uitblijven wassen de beleidmakers, coaches, consultants en bestuurders hun handen in onschuld: het ligt niet aan ons!
Monitor
Teun van der Keuken maakte een documentaire waarin de problematiek heel duidelijk naar voren kwam. Hij citeerde ook onderzoek waaruit zonneklaar bleek dat er werkelijk sprake is van een veel te hoge werkdruk, met alle gevolgen van dien.
Er kwamen mensen uit het onderwijs aan het woord, ook een leerkracht die na 25 jaar een burnout had gekregen omdat ze helemaal niet meer toekwam aan haar echte werk: het lesgeven.
Een onderwijsinspecteur mocht uitgebreid vertellen dat die enorm toegenomen administratie toch echt niet te wijten was aan de inspectie.
Jammer dat er geen confrontatie was met iemand uit de praktijk: juist het beleid van de Inspectie heeft ertoe geleid dat scholen veel teveel tijd moeten steken in rapportage, verantwoording en bijhouden van data.
Dit gebeurt als een inspecteur de school bezoekt:
Alle mogelijke cijfers met betrekking tot leerlingprestaties, schoolorganisatie en kwaliteitsborging moeten worden verzameld en getoond.
De inspecteur hanteert een beoordelingsinstrument en besteedt minstens een dag aan het toetsen van al die gegevens aan dit kader.
Dan gaat hij de school in met een dik pak afvinklijstjes en voert gesprekken met leerkrachten, directie en bestuur.
Na verloop van tijd arriveert het oordeel: een lange lijst van beoordelingscriteria en de score die de school hierop heeft gehaald: groen is ok, rood betekent: dit moet in orde worden gemaakt.
Owee als de school aan te weinig eisen voldoet: de inspecteur verklaart de school tot een zwakke school of zeer zwakke school. De resultaten worden op internet gepubliceerd.
Wat moet een school doen om het negatieve predikaat kwijt te raken? Adviezen inwinnen (de onderwijsadviesbureaus staan likkebaardend klaar om op de school neer te dalen), heel veel vergaderen en dan: dikke verbeterplannen schrijven.
Dekker
Tot slot komt de staatssecretaris ook nog even aan het woord. Het ligt echt aan de scholen zelf, zij besteden veel teveel tijd aan administratie. Ze mogen bij hem aankloppen als teveel van hen verlangd wordt.
De bal wordt dus weer teruggelegd, terwijl juist de overheid al jaren aanstuurt op meer verantwoording afleggen en meer controle.