Als je een hele avond bridge speelt, tegen wisselende tegenstanders, valt er heel wat te observeren.
Als er na een ronde van een halfuur gewisseld moet worden is er even sprake van een chaos: spelers zijn op zoek naar de tafel waaraan ze de volgende ronde moeten plaatsnemen en wringen zich langs elkaar heen. Ze wuiven met hun loopbriefje naar hun partner om hem op die manier op de juiste plek te krijgen. Vaak zal de een de ander vragen: “Noord-Zuid of Oost-West?”
Als de avond niet zo heel druk bezocht is verloopt dit proces meestal probleemloos. Op de een of ander manier vindt ieder paar zes keer de goede tafel, een aantal gelukkigen hoeft helemaal niet te zoeken omdat ze de hele avond aan een tafel blijven zitten.
Niet zelden wachten ongeduldige spelers niet het teken van de wedstrijdleider af dat er gewisseld mag worden en verlaten voortijdig hun tafel.
Wee degene die, als het signaal om te wisselen al gegeven is, nog in het lawaai een lastig spel moet afspelen, terwijl zijn medeleden ongeduldig staan te wachten tot men voor hen plaats maakt.
Als iedereen dan zijn plekje aan de nieuwe tafel gevonden heeft stelt men zich indien nodig aan elkaar voor. Meestal wens je de anderen een prettig spel. Dan grijpt iedereen begerig zijn kaarten uit het board en begint die te sorteren. Na de drukte van het wisselen daalt er ineens een stilte neer. Het bieden begint, een voor een leggen de spelers de kaartjes voor zich neer.
Ik stel me voor dat er eens een film gemaakt zou worden waarin alleen de handen van de bridgers getoond worden. Je ziet de manier waarop ze de biedkaartjes neerleggen en later de speelkaarten.
Ik denk dat ik de meeste clubleden dan zou kunnen identificeren aan de hand van hun motoriek. De een legt zijn kaarten heel zorgvuldig netjes neer, de ander smijt ermee.
Zo is er een speelster die nooit gewoon een kaart speelt, maar deze altijd eerst verticaal op de tafel plaatst, om hem daarna te laten omvallen. Dit brengt een zekere ergerniswekkende onnodige vertraging met zich mee. Een andere speler schikt als hij dummy is zijn kaarten zodanig dat zijn partner, die niet zo goed kan zien, ze goed kan onderscheiden. Ik vind dat heel sympathiek en zorgzaam.
Soms is er sprake van ruwe kaartbehandeling: spelers smijten ermee of proppen ze wild terug in het board (als ze vinden dat hun partner er weer niks van gebakken heeft). Ik ben er een keer getuige van geweest dat een speler aan de kaarten sabbelde. Het kan zijn dat hij hiertoe aangezet werd door de lichte bitterballengeur die soms van de speelkaarten opstijgt (ze zijn dan echt aan vervanging toe), maar het is onvergeeflijk. Royement is op zijn plaats.
Bridgen is een sociale sport, vaak worden er interessante gesprekjes gevoerd tussen het spelen door en erna, maar er zijn ook bridgers die een uitgebreide technische dialoog met elkaar voeren, het feit negerend dat er nog twee spelers aan tafel zitten. Dat is niet beleefd. Soms kan ik het niet laten in zo’n geval zelf luid een gesprek met mijn partner te beginnen, dwars door dat van onze tegenstanders heen. Meestal heeft dat wel effect.
Het is natuurlijk ook mogelijk dat spelers volstrekt geen behoefte lijken te hebben aan een praatje. Ze vouwen dan na afloop van het laatste spel de armen en kijken stuurs voor zich uit. Dit gebeurt vooral in Friesland. De minuten die dan nog resten tot de wedstrijdleider het verlossende woord spreekt duren dan heel lang.
Gelukkig verloopt de gemiddelde speelavond heel gemoedelijk: men is aardig voor elkaar en niet al te fanatiek. Als er een probleem is wordt de arbiter erbij gehaald, die meestal een wijs oordeel velt.
Nieuwe spelers hebben vaak grote moeite met de overgang van de bridgecursus naar de club. “Er wordt met het mes op tafel gespeeld” is een gevleugelde uitdrukking, ze voelen zich geïntimideerd door de ervaren spelers en zijn bang fouten te maken.
Er zijn inderdaad af en toe clubtijgers die zich volstrekt niet meer kunnen herinneren dat zij zelf ook ooit als beginner aan de tafel plaatsnamen. Ze gedragen zich soms tactloos en vervelend. In het vervelendste geval haken nieuwe spelers hierdoor af. Een goed clubbestuur houdt dit gedrag in de gaten en neemt tijdig maatregelen om te voorkomen dat nieuwe spelers worden afgeschrikt.
Als de uitslag wordt voorgelezen (goed gebruik is pas de percentages te noemen wanneer die hoger zijn dan 50) is er een waarderend applausje te horen als een paar onverwacht hoog is geëindigd en ook voor de winnaars wordt geklapt. Kort, want het drankje lonkt. We hebben het verdiend.
Een wat minder mild oordeel
Ik sneed het onderwerp van (wan)gedrag eens aan in het bijzijn van een clubgenote, Mirjam Krieg. Zij vertelde dat ze hier ook uitgesproken opvattingen over had en dat ze haar observaties weleens had opgeschreven, een van die stukjes is ooit gepubliceerd in het bridgeblad.
Ik citeer uit haar werk:
Veel voorkomende bij mij ergerniswekkende opmerkingen en gezegdes:
– “Ik kreeg zo’n mooie uitkomst” (erg leuk om iemand zijn stomme uitkomst nog eens onder zijn neus te wrijven).
– “Dat is een dooie” (denk je dat je goed gespeeld hebt en krijg je dat te horen).
– Maar de mooiste is nog, als de dummy op tafel gaat het commentaar van de partner: “Oh, die had ik allemaal niet”.
Ik zou daaraan nog willen toevoegen:
- “Geef de tien een kans” (terwijl je bijna zeker weet dat de tegenstander hier overheen zal gaan).
- “Veertig roem” (als in een slag enkele plaatjes over elkaar heen vallen). Als je dit grappig vindt moet je op een klaverjasclub gaan spelen.
Ik ben niet de enige die observeert! Mirjam schrijft verder:
Bij sommige bridgespelers zie je het al als ze aan komen lopen met zo’n superieur bridgehoofd, bij de gratie gods stellen ze zich nog voor, smijten hun systeemkaart op tafel en vragen naar jouw kaart alsof je na een aanrijding je rijbewijs moet laten zien. Enige conversatie is ook niet mogelijk, je bent gewoon lucht, je moet je strikt aan de regels houden anders roepen ze arbitrage. Men vergeet weleens dat je dit spel met 4 mensen speelt en een beetje vriendelijkheid kost geen geld.
Wat zou bridgen toch een fantastisch spel kunnen zijn ware het niet dat het zo ongelooflijk veel irritaties opwekt. Alle minder goede eigenschappen in de mens komen bij dit spel naar boven.
Vooral de wat betere bridgers, niet de topspelers, denken dat ze zich alles kunnen permitteren. De meest voorkomende eigenschappen zijn: arrogantie, machtswellust, luidruchtigheid, ziekelijke bemoeizucht, altijd ongevraagd advies geven, het volkomen negeren van de tegenpartij, onnodig overdreven tentoonspreiden van kennis, hoor eens wat ik allemaal weet, te veel om op te noemen. Goede bridgers, of zij die denken dat ze goed zijn, praten ook nooit met zwakkere spelers, die zijn in hun ogen minder waard. Ze hokken altijd onder elkaar en de een heeft nog sterkere verhalen over een spel dan de ander.Soms is het ook wel zeer lachwekkend, de onemanshow die sommigen opvoeren. De betere bridger herken je al als hij komt aanlopen. Zelfverzekerd, autoritair, wedstrijdboekje, overvolle systeemkaart waar niets van te begrijpen is, meestal zeggen ze niet eens goedendag, gaan zitten en vragen op bestraffende toon naar je systeemkaart.
Als het spel naar hun mening iets te denken geeft, moet dat ook overdreven gedemonstreerd worden. Eerst worden de kaarten gesorteerd. Dan worden ze met kennersblik bekeken, worden weer in elkaar geschoven en op de tafel gelegd.
Dan wordt de stoel achteruitgeschoven en wordt het ene been naast de tafel over het andere gegooid.
Vervolgens worden de kaarten weer opgepakt, uit elkaar geschoven en er wordt weer langdurig naar gekeken. Na een tijdje wordt dan toch diezelfde kaart gepakt, maar voordat hij met de beeldzijde op tafel komt blijft hij nog enige seconden rechtop staan en wordt dan tergend langzaam op tafel gelegd. Einde van de show. Als deze mensen zich eens wat meer bewust zouden zijn van hun gedrag dan zouden ze weten dat hun optreden uitermate lachwekkend is.
Binnenkort is het Denken en Doen-project afgelopen. De deelnemers moeten de overstap maken naar de club. Maak je borst maar nat!