Lang geleden studeerde ik aan de Hervormde Pedagogische Akademie. Vroeger heette die Hervormde kweekschool.
De school bevond zich aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam, thans is er het Holocaust museum gevestigd.

Ik wilde het museum graag bezoeken, vanwege de collectie, maar ook om weer eens in mijn oude school rond te lopen. Ik ging samen met mijn zus, die ook leerling is geweest.

Wat je het eerst opvalt als je uit tram 9 stapt, is het verplaatsbare bewakingshuisje van de politie, dat strategisch tussen de Hollandse Schouwburg en het nieuwe museum staat opgesteld. Het bevindt zich op de rijweg, het verkeer wordt over de tramrails geleid. Je kunt niet zien of er iemand inzit.

Dit is kennelijk een tijdelijke opzet, je vraagt je af wanneer de tijd rijp is het weg te halen.

Nationaal Holocaust Museum i.o.

Het Nationaal Holocaust Museum i.o. komt in de voormalige Hervormde Kweekschool aan de Plantage Middenlaan 27 in Amsterdam. Een betekenisvolle locatie omdat de Hervormde Kweekschool tijdens de Holocaust een belangrijke rol heeft gespeeld bij de ontsnapping van honderden kinderen aan de nazistische bezetter en zijn Nederlandse handlangers.

Tijdens de Holocaust werden aan de overzijde van de straat in de Hollandsche Schouwburg tienduizenden joden samengebracht om te worden gedeporteerd naar Westerbork en verder. De kinderen tot twaalf jaar verbleven in afwachting van hetzelfde lot, gescheiden van hun ouders, in de Crèche naast de Hervormde Kweekschool. Een donkere geschiedenis, die vandaag nog steeds vragen oproept, emotioneert en confronteert en die aanzet tot betrokkenheid en waakzaamheid voor de toekomst.

Het museum is op 16 mei geopend (op de site wordt nog gesproken van “in oprichting”) en nog erg bescheiden van omvang, het neemt alleen de begane grond in beslag. In de hal is een winkeltje, in één ruimte wordt een film vertoond, in een andere staan vitrines. In de vroegere gymzaal is een tijdelijke expositie ingericht.

De film is een documentaire van Paul Haenen over de 8 schilderijen die Jeroen Krabbé maakte: De ondergang van Abraham Reiss.  De documentaire duurde naar mijn mening te lang (55 minuten). Ik huldig het principe dat een schilder vooral via zijn schilderijen moet spreken. De film had beter moeten worden ge-edit. (Krabbé zette een voor een al zijn schilderijen op een ezel, wat met het nodige gesnuif en gekreun gepaard ging. Dit had best weggelaten mogen worden).
Inhoudelijk was de documentaire heel interessant. De schilder vertelde uitgebreid welke overwegingen een rol speelden bij de totstandkoming van zijn serie en hoe hij te werk was gegaan.

In een ruimte worden op schermen de namen getoond van de 104.000 Nederlandse Joden die weggevoerd zijn en vermoord.

 

In een andere staan voorwerpen en brieven uitgestald en worden verhalen verteld over Joden die naar een concentratiekamp werden vervoerd en daar vaak stierven. Mooi en indrukwekkend.

 

 

 

De schilderen van Jeroen Krabbé krijgen volop de ruimte in de oude gymzaal. De lijdensweg van Abraham Reiss, de opa van Krabbé, wordt in 8 “statiën” verbeeld. Ze zijn gemaakt met houtskool en verf, maar er zijn ook stoffen als zand, grind en stro in verwerkt. Ik vond het een mooie visualisering van zijn verhaal.

Het museum moet duidelijk nog groeien, maar als je je bezoek uitbreidt met een bezoek aan de tegenoverliggende Hollandse Schouwburg heb je veel indringende beelden kunnen aanschouwen.

Ik heb heel sterk het gevoel dat ik de gezichten van de mensen op de foto’s goed in me moet opnemen. Je ziet hoe ze lijden, maar ook dat ze feestvieren. Dat het meestal heel gewone mensen waren, die een gruwelijk lot onder ogen moesten zien.
Als wij goed naar hen kijken, en naar hun namen aan de wand, dan heeft Hitler zijn zin niet gekregen: hij ontnam deze mensen hun bestaansrecht en wilde dat iedereen ze zou vergeten. Dat gebeurt niet.

Terug in mijn oude school

Het was een vreemde gewaarwording er weer te lopen. De school is verbouwd, de directeurskamer (waar mijn vader zat) is bij de hal getrokken, er zijn muren verwijderd. We kwamen niet verder dan de begane grond, de rest is afgesloten.
In mijn herinnering was de school veel groter. Liepen hier destijds echt honderden studenten rond?
Ik stond in de kleedkamer van de gymzaal en probeerde me een voorstelling te maken hoe het zou zijn als mijn 18-jarige ik in 1973 geconfronteerd zou worden met mijn persoon zoals die eruitziet anno 2016. Wat zou hij schrikken.

 

Holocaustmuseum: 7 (wordt vast nog wel een 8, als de collectie groter wordt).

 

De site heeft dit adres.