Vraag me niet hoe het kan, maar vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen had ik het idee dat heel veel mensen er inmiddels van overtuigd waren dat er echt stappen gezet moeten worden om de klimaatcrisis het hoofd te bieden. Ik dacht dat iedereen inmiddels wel wist dat het vijf voor twaalf was.
Ik had natuurlijk al een donkerbruin vermoeden dat de BBB sterk zou binnenkomen: je kon geen kilometer buiten de stad rijden zonder omgekeerde vlaggen en verkiezingsborden van de BBB te zien. Maar ik was er werkelijk van overtuigd dat er veel weldenkende mensen zouden zijn die doorhadden dat de beloften van de volksmenners spoedig loos zouden blijken te zijn en progressief zouden stemmen.
Nu de verkiezingen achter de rug zijn heb ik ontdekt dat ik er behoorlijk naast zat.
Er zijn kennelijk nog heel veel mensen die geloven dat het wel losloopt met de stikstofcrisis, dat we de zaken best nog een tijdlang op hun beloop kunnen laten en dat we precies kunnen blijven leven zoals we gewend waren.
We kenden de redeneringen van Caroline van der Plas al, zij beweert nog steeds dat een simpele wetswijziging de hele stikstof- en bouwcrisis kan oplossen en heeft een rotsvast vertrouwen in het zelfreinigend vermogen van de boeren en het wondermiddel dat innovatie heet.
Dat er onoverkomelijke juridische barrières zijn, dat er allerlei afspraken in Europees verband zijn gemaakt deert haar niet. Ze negeert het feit dat de overheid al tientallen jaren alle mogelijke uitwijkmanoeuvres aanwendt en dat het geduld van Europa nu eindelijk op is.
Ik heb het nog niet eens over de aanzienlijke schade die de natuur inmiddels al heeft opgelopen doordat alles voortdurend op de lange baan is geschoven.
Provinciale Staten bestaat nu uit tien triomfantelijke Boeren/Burgers (waarvan ik er nog maar één heb horen spreken) een stuk of zestien likkebaardende rechtse statenleden die over elkaar struikelen in hun felicitaties voor de BBB en best met ze naar bed willen, en tien progressieve volksvertegenwoordigers die na twee keer met hun ogen geknipperd te hebben tot de ontdekking zijn gekomen dat ze aan de kant zijn gezet.
De verkenners hebben geadviseerd dat in Flevoland een coalitie over rechts moet komen.
D66 houdt zich groot en stelt zich sportief onafhankelijk op. De CU wil dolgraag dat de gedeputeerde een plaats krijgt in de nieuwe coalitie en wil daarvoor best “praten” met de toekomstige rechtse collega’s, zelfs met de PVV. Het landelijk bestuur en de jongerenafdeling hebben hierop vol afschuw gereageerd (de CU was immers een progressieve, humane partij met ideeën die absoluut onverenigbaar zijn met die van de PVV), maar de fractievoorzitter van de CU beroept zich verontwaardigd op zijn democratische plicht om met iedereen in gesprek te gaan. (Zelfs met een partij die hen laf noemt, zoals te lezen is in het verkiezingsprogramma van de PVV).
De PVV weet niet wat hen overkomt en doet voorkomen dat de provinciale politiek niets met de landelijke te maken heeft. De voorzitter beschuldigt de PvdA van leugens als die hen confronteert met standpunten die op hun site verkondigd worden (minder Islam, “profiteurs die hiernaartoe komen om te niksen van ons geld”).
Er waait een koude, rechtse wind door het Provinciehuis.
GroenLinks zal waarschijnlijk in de oppositie belanden en verliest zijn fantastische gedeputeerde.
Het enige lichtpuntje is de opstelling van de PvdA. Deze neemt heel duidelijk stelling tegen zelfingenomen rechts en houdt loyaal vast aan GroenLinks.
Ons programma verschilt nauwelijks van dat van de PvdA, toch wilde de BBB wel met hen in zee (en niet met ons), om de schijn op te wekken dat er een coalitie “door het midden” zou worden gevormd.
Het feit dat GL en PvdA hebben aangegeven elkaar vast te houden vormde voor de BBB een prachtig excuus volledig over rechts te gaan. “We wilden wel praten met de PvdA, maar kregen GL er gratis bij en daar passen we voor” argumenteerde Anja Keuter, de leider van de BBB triomfantelijk meerdere keren.
Wij zullen onze strategie voor de komende jaren moeten gaan bepalen.
We zullen ons best doen het groene, progressieve geluid zoveel en zo vaak mogelijk over het voetlicht te brengen, wellicht in samenwerking met D’66, de Partij voor de dieren en de SP.
En dan is er nog de kans dat de BBB toch niet zo’n hecht bolwerk is als men doet voorkomen. Ik heb zo’n vermoeden dat er minstens vijf statenleden zijn die volstrekt niet gerekend hadden op een plaatsje in de Statenzaal. Zullen de BBB’ers zich er allemaal zoet bij neerleggen als er ongewenste concessies moeten worden gedaan of als de gedane beloften niet kunnen worden nagekomen?
In de beoogde coalitie zal er ook nogal wat wrijving zitten: de VVD draait het rechtse gas nu volop open (na vier jaar tandenknarsende samenwerking met drie linkse partijen), de steile SGP stemt meestal trouw rechts, maar zou weleens Christelijke wroeging kunnen krijgen, de bruine cowboys van de PVV zullen zich waarschijnlijk niet gehoorzaam in toom laten houden en de CU zal zich wellicht niet helemaal lekker voelen in zijn rol van tamme progressieve meeloper.
Ten slotte: de VVD en CU leveren ieder een ervaren gedeputeerde, maar hoe zit het de andere kandidaten? De BBB wil er twee leveren (hoe groot is de BBB-talentenvijver, waarin elke provincie op dit moment aan het vissen is?), de PVV noemt Chris Jansen. Deze laatste heeft zich tot nu toe voornamelijk laten kennen als een af en toe venijnig volksvertegenwoordiger. Zit er een bestuurder in hem verstopt?
Er komen interessante tijden aan!
(Voor wie het interessant vindt te zien hoe het eraan toegaat bij de beëdiging:)
