Madrigalen van Monteverdi

We bezochten op uitnodiging van mijn zoon een voorstelling van de Madrigalen van Monteverdi. Deze voorstelling werd gegeven in het decoratelier van de Nationale Opera in de Bijlmer.
Mijn zoon zit in het bestuur van Creative Community Heesterveld. Deze organisatie verzorgde een expositie in de ontvangstruimte.

Het eerste wat opvalt is de grootte van het gebouw. Omdat hier enorme decors moeten worden gemaakt en opgeslagen heeft het een kolossaal vloeroppervlak. Je kunt wel vijf minuten lopen en dan ben je nog steeds niet aan het eind.

In dit gebouw is een complete voorstellingsruimte gecreëerd, met houten wanden, een groot toneel en een tribune. Op de grond ligt rood zand, verder is alleen een rotsblok te zien waarop tijdens de voorstelling regelmatig iemand neerzijgt.

Hoog boven aan de wand bevindt zich een scherm waarop in twee talen de tekst wordt vertoond. Ik heb gehoord dat hiervoor de toepasselijke term boventiteling wordt gebruikt.

Ik weet niet veel van opera, ik denk dat ik er nog niet eerder een bezocht.
Ik had er al wel vaak geluisterd, maar het zou me niet verbazen als ik vooral highlights heb gehoord. De tussenstukken staan vaak niet op cd.
Die vormen natuurlijk wel een belangrijk onderdeel, want de essentie van opera is toch dat er een verhaal wordt verteld dat voor de gelegenheid op muziek is gezet.

Hiermee stuit ik op mijn belangrijkste bezwaar tegen opera, dat ik ook tegen het fenomeen musical heb: het wonderlijke gegeven dat de acteurs ineens in gezang uitbarsten.

Voor een ongeoefend oog als het mijne ontrolt zich dus het schouwspel van een aantal in lappen gehulde zangers die op blote voeten door het zand sjokken en onderwijl kerkelijke muziek uit de Middeleeuwen ten gehore brengen. Ze hangen wat tegen het rotsblok, of tegen elkaar en gaan af en toe in het zand liggen.

Aan de boventiteling te zien zijn ze vooral bezig met klagen. Af en toe is er een duet, maar meestal zingen ze in hun eentje.
Ze worden begeleid door een orkest van negen mensen, waarvan er enkele op authentieke instrumenten spelen. Het spinet (of het klavecimbel) neemt een belangrijke plaats in.

Het voelt haast als heiligschennis: ik vond het allemaal niet zo bijzonder.
In de tweede acte vochten twee geharnaste ridders enigszins klungelig met elkaar, best spectaculair, maar als je Game of Thrones gewend bent….

Madrigalen
Van Arianna is alleen het Lamento bewaard gebleven, waarin de Kretenzische koningsdochter haar verlangen naar de dood bezingt als haar geliefde Theseus haar verlaten heeft*. Il ballo delle Ingrate en Il combattimento di Tancredi e Clorinda maken beide deel uit van het Achtste Madrigalenboek. Ook in deze werken is de dood het centrale thema: in een dans laten vrouwen die al gestorven zijn zien wat de levenden te wachten staat als ze zich tegen de kunsten van Amor verzetten. Il combattimento toont de zinloosheid van elke oorlog of strijd. In een tweegevecht doodt Tancredi een vermeende vijand, die zijn geliefde Clorinda blijkt te zijn

Op de site is te zien hoe goed alles is voorbereid en hoeveel vakmanschap erbij komt kijken, maar de bottom-line is toch dat je zit te kijken en luisteren naar een vrij saai schouwspel van zangers die in een onverstaanbare taal stokoude muziek vertolken. Bach, Beethoven en Mozart moesten allemaal nog geboren worden.

* Ik veerde op toen ik begreep wat de thematiek is van de tweede acte: Ariadne is door Theseus achtergelaten op een eiland, nadat ze hem geholpen heeft te ontsnappen aan haar vader.
Ik had niet lang geleden een verhaal gelezen van Mark Haddon in zijn boek The Pier Falls. De personages worden niet met name genoemd, maar het gaat overduidelijk over Theseus en Ariadne.
Ariadne komt heel triest aan haar einde. Het verhaal is mooi geschreven, maar ik werd er helemaal depri van.

Madrigalen                  6
The Pier Falls              8