Mijn zoon stuurde me een link naar een belangwekkend essay, geschreven door Dirk Philipsen, een Amerikaanse hoogleraar.
Nu vind ik het nog steeds lastig een stuk tekst tot me te nemen vanaf een beeldscherm. Op de een of andere manier vind ik het veel prettiger van papier te lezen.
Hoe zou dat komen, het feit dat ik het het grootste gedeelte van mijn leven zonder de zegeningen van de computer heb moeten stellen even daargelaten?
Ik denk dat de voornaamste reden is, dat je niet weet hoe lang een stuk is (er staat wel: 4500 woorden, maar dat is niet hetzelfde als zelf een inschatting maken door even vooruit te bladeren in je papieren bron). Ik denk dat je onbewust met de lengte van het betoog rekening houdt als je de schrijver volgt in zijn redenering.
(Als je weet dat je aan het eind van een stuk bent aangeland, kun je er ook op rekenen dat de schrijver aan het afronden is). Je hebt als het ware meer “macht” over de tekst.
Verder is het lastig dat je niet even streepjes kunt zetten.
Ook je visuele geheugen werkt niet als je de tekst in stukjes voor je neus op je scherm ziet verschijnen. Als ik iets in een krant of tijdschrift wil teruglezen kan ik zonder moeite de juiste plek vinden. Er moet zich in mijn hoofd een soort beeld van de complete tekst genesteld hebben, dat ik kan raadplegen als ik een passage nog eens wil lezen. Op de een of andere manier weet ik dat ik (bijvoorbeeld) rechtsboven op de linker pagina moet kijken.
Als ik een tekst op de computer heb gelezen kan ik veel slechter iets terugvinden.
Ecologisch bezien is het natuurlijk volstrekt verwerpelijk zo’n stuk uit te printen, dus aan die verleiding geef ik niet toe.
Ik trek overigens wel de grens bij het formaat van het scherm: ik zal nooit een wat langere tekst op mij telefoon lezen.
Genoeg gezeurd over de perikelen van een ongeoefend schermlezer, nu over de inhoud van het essay.
De titel verwijst naar het moment dat je zou kunnen aanmerken als het begin van alle ellende: toen de grootgrondbezitters in Engeland de gemeenschappelijke weiden (de “commons”) inpikten zodat kleine boeren er niet zomaar meer gebruik meer van konden maken. Ze werden langzaamaan volledig afhankelijk van de rijken.
In een heel helder betoog bevestigt Philipsen wat we eigenlijk allemaal al weten: er moet echt een eind komen aan de ongelimiteerde groei. Te lang en te vaak wordt geluisterd naar de economische “wet” dat stilstand achteruitgang betekent.
We meten welvaart nog steeds in geld, maar iedereen weet dat echte welvaart wel wat meer inhoudt dan een goedgevulde portemonnee.
Mensen zijn van nature ingesteld op samenwerking, maar individualiteit wordt steeds meer de norm. De inkomensverschillen worden steeds groter, terwijl er eigenlijk voldoende middelen voorhanden zijn om alle mensen op de wereld te verzekeren van een menswaardig bestaan.
Inmiddels zijn we natuurlijk ook in hoog tempo de grondstoffen aan net opmaken en onze leefomgeving aan het vergiftigen.
Hierbij enkele citaten om je lekker te maken en de oorspronkelijk link. Echt lezen!
Social and economic prosperity depends on the wellbeing of all, not just the few.
Cultures that fundamentally departed from this awareness usually did not, in the long run, fare well, from the Roman Empire to Nazism or Stalinism. Will neoliberal capitalism be next? Rather than acknowledge the endless variety of things that had to be in place to make our individual accomplishments possible, it is grounded in the immature claim that our privileges are ‘earned’, made possible primarily by private initiative.
But what a claim it is: where would we be without the work and care of others?
Seeing ourselves as seemingly free-floating individuals, it’s both easy and convenient to indulge in the delusion that ‘I built it. I worked for it. I earned it.’
The painful flipside are the billions of those who, through no fault of their own, drew the short end of the stick. Those who were born in the wrong country, to the wrong parents, in the wrong school district – ‘wrong’ for no other reason than that their skin colour or religion or talents didn’t happen to be favoured.
The excuse for the ruthlessness of the exclusion and exploitation of others in the name of private interest was always the same: the prospect of a better future for all. Today, we should ask: has it succeeded?
This explosive creation of wealth, however, came, and continues to come, with a steep, and exponentially rising, price. Powered by fossil fuels, it is both depleting and burning up the planet. Grounded in extraction and exploitation, capitalist progress carries mounting violence and destruction in its wake
At first, modern economies succeeded in providing more calories to a starving patient. Based on this initial success, the economics profession (no doubt based on sophisticated mathematical models) concluded that more calories will forever improve health. Now dealing with a lethally obese patient, our leaders and economic advisors stubbornly resist acknowledging the obvious question: if we continue on an exponentially increasing regimen of calories, won’t we incapacitate, if not kill, the patient – ourselves?
https://aeon.co/essays/the-challenge-of-reclaiming-the-commons-from-capitalism