Ik bracht een werkbezoek aan Upcyclecentrum Almere.
Ik ben eraan gewend afval naar het perron in mijn eigen wijk te brengen, en ben dus vertrouwd met het concept: mannen in gele jassen wijzen in welke container je welk afval moet gooien. Ik sta vaak verbaasd te kijken naar wat mensen kennelijk niet meer nodig hebben en wat ze als afval beschouwen. Af en toe gaat mijn juttershart weer jeuken: net als toen ik een jongetje was in Amsterdam wil ik dingen “redden” en mee naar huis brengen (waar mijn moeder destijds niet zo blij mee was). Maar ik weet me in te houden, vooral ook omdat de gele jassen vast boos worden als ik dingen niet uit- maar juist inlaad.
Het upcyclecentrum in Almere Haven lijkt op dat in Literatuurwijk, maar is nog wat meer sophisticated. Zo is het gebouw geheel vervaardigd van hergebruikt (bouw)materiaal en probeert men zoveel mogelijk een tweede leven te vinden voor wat weggegooid wordt. Matrassen worden opgespaard en naar een fabriek gebracht waar er nieuwe van worden gemaakt. Kunstenaars mogen hout en ander geschikt materiaal gebruiken om mooie dingen mee te maken. Er zijn verschillende ateliers op het terrein.
Wat me nog het meest aansprak waren de toekomstplannen: in de visie van de directeur moet het complex nog veel groter worden en moet er daadwerkelijk inhoud worden gegeven aan het principe van 100% hergebruik. Pas wanneer alles wordt gezien als grondstof (dus niet meer als “afval”) is de cirkel rond en kunnen we spreken van een circulaire economie waarin geen uitputting van grondstoffen meer plaatsvindt.
Dat is natuurlijk geen gemakkelijke opgave: veel spullen zijn zo gemaakt dat reparatie of hergebruik praktisch onmogelijk is. Producenten vinden het veel interessanter artikelen te vervaardigen die (snel) kapot gaan, of uit de mode raken dan te mikken op duurzaamheid.
Er is sprake van een ladder waarvan elke sport een verschillende aanpak of benaderingswijze uitbeeldt: op de hoogste staat refuse: niet kopen. Als je toch dreigt de verleiding niet te kunnen weerstaan: rethink!
Daarna komen nog: reduce, re-use, repair, refurbish, re-manifacture, repurpose, recycle en recover.
In het nieuwe grote upcyclecentrum vinden allerlei organisaties een plaats. Zo is er (natuurlijk) een kringloopwinkel, een reparatiecafé, een sociale werkplaats en een plaats voor kunstenaars.
Ik kan heel erg enthousiast worden over deze prachtige toekomstvisie: zoveel mogelijk hergebruiken of repareren en er hoeft relatief weinig transport plaats te vinden.
Jammer genoeg zijn er op dit moment heel wat praktische problemen. Zo is men bang voor valse concurrentie en is er wet-en regelgeving met betrekking tot afvalstoffen. Waar wij een mooie plank zien spreekt de wet van afval en daar moet je op een speciale manier mee omgaan.
De drive is er, medewerkers en leiding zijn erg enthousiast en doen al wat mogelijk is. Nu alleen de politiek nog….
