Na Covid

Nadat tot mijn grote geruststelling de tweede vaccinatie in mijn bovenarm was gezet was het tijd de sociale banden weer wat aan te halen.

Contact met familie en vrienden vond het laatste jaar voornamelijk langs elektronische weg plaats, een schamel alternatief voor face-to-face communicatie en echte knuffels.

Inmiddels heb ik alweer een aantal mensen ontmoet, een uiterst plezierig ervaring moet ik zeggen.

Toen ik afspraken met hen maakte drong zich opeens de vraag bij me op of ik geconfronteerd kon worden met viruswappies of gelovigen in een andere samenzweringstheorie. Hoe zou ik in dat geval reageren?

Tot nu toe is het niet gebeurd, ik vroeg uit nieuwgierigheid aan anderen of ze wel een dergelijke ervaring hebben gehad.

Dat bleek inderdaad zo te zijn, ik hoorde verschillende voorbeelden van confrontaties in de kennissenkring en zelfs binnen de familie.

Ik vroeg natuurlijk hoe men hiermee omging en hoorde verschillende mogelijke scenario’s:

• In debat gaan.
  Dit blijkt een heilloze weg: als men eenmaal overtuigd is van een of andere dwaze paranoïde theorie wordt tegenspraak eerder gezien als bevestiging van het eigen gelijk dan als aanleiding het eigen standpunt aan een kritische blik te onderwerpen.
  Mensen laten zich voornamelijk voorlichten door gelijkgestemden op internet en zijn geheel gevangen in hun eigen bubbel.
• Negeren.
  Heel lastig, omdat zeloten heel graag anderen van hun gelijk willen overtuigen.
• Contact vermijden.
  Niet realistisch als het gaat om familie of goede vrienden.
• Meebuigen: proberen geen standpunt in te nemen en op de vlakte te blijven.

Ik hoorde van een moeder die (uiteraard) probeert een goede verstandhouding met haar kinderen te behouden, hoewel ze volledig in de ban zijn van Engel en consorten.
Ze kan niets anders bedenken dan te zeggen dat “niemand het weet”, hoewel ze dus eigenlijk wel degelijk goed op de hoogte is.

Ik heb in mijn kennissenkring twee Wilders-volgelingen. Ik heb tot nu toe kans gezien met hen in gesprek te blijven, hoe moeilijk mij dat af en toe ook viel. We leven in een democratie en iedereen heeft natuurlijk recht op zijn mening.
Ik vraag me af of dit ook zou lukken met mensen die liever obscure onwaarschijnlijke bronnen vertrouwen dan (bijvoorbeeld) een wetenschappelijk instituut als het RIVM en daar ook naar handelen: nepinformatie doorspelen en zich volstrekt onsolidair betonen met hun medemensen.

Ik denk dat het voor mij heel erg moeilijk zou zijn het contact te onderhouden met dergelijke dwaallichten, zelfs als het zou gaan om (naaste) familieleden.

Ik heb begrip voor mensen die zich omwille van de lieve vrede op de vlakte houden maar er is natuurlijk wel sprake van een hellend vlak en soms is een zogenaamd objectief standpunt ronduit hypocriet.

De opmerking van Trump naar aanleiding van de gewelddadige acties van rechts-extremisten in Charlottesville: “I think there is blame on both sides,” “You had a group on one side that was bad. You had a group on the other side that was also very violent.” Is hier een goed voorbeeld van.

In het boekenweekgeschenk van 2021 (Wat wij zagen van Hanna Bervoets) wordt een personage opgevoerd dat een discussie met een Holocaust-ontkenner wil afsluiten met de woorden: ”Er is voor beide partijen iets te zeggen”.

Er schuilt een groot gevaar in het te vriend willen houden van anderen door een zogenaamd wijs standpunt in te nemen dat de tegenstellingen lijkt te overbruggen: absurde- of foute meningen krijgen op deze manier toch een bepaalde legitimiteit en behoren binnen no-time tot het “normale” gedachtengoed.

 

Wie denkt dat het wel losloopt moet maar eens goed luisteren naar Wilders en Baudet: zij spreken meningen uit (en doen vaak alsof het om feiten gaat) die twintig of dertig jaar geleden waarschijnlijk tot een aanklacht zouden hebben geleid. Een VNU-voorman: “wij zeiden destijds dat er genoeg Marokkanen waren en werden daarvoor vervolgd. Wilders mag nu straffeloos beweren dat we minder Marokkanen willen”.

 

Ik denk dat het niet realistisch is te verlangen dat iedereen voortdurend de barricaden beklimt bij het horen van onzinverhalen of leugens op het gebied van Covid, het klimaat of Black Lives Matter maar laten we ons in ieder geval niet schuldig maken aan het goedpraten van wat krom is.

Blijf zelf goed op de hoogte, vertrouw op de wetenschap en de integriteit van wetenschappers en kwaliteitspers, probeer tegenwicht te geven en als het moet: hul je in een waardig zwijgen.

 

Ten slotte: ik ben altijd een groot voorstander geweest van een kritische opstelling. Geloof nooit zomaar alles, laat je leiden door je gezond verstand en laat je niet in de luren leggen door machthebbers met mooie praatjes die “het beste met je voor hebben”.

Des te schrijnender is het om geconfronteerd te worden met trotse complotdenkers die denken dat zij het bij het juiste eind hebben met hun kritiek op “de gevestigde media”, “het partijkartel” en de machtige internationale gezelschappen die erop uit zijn ons in hun macht te krijgen. Zij zijn verstandig en kritisch en wij zijn verblinde makke schapen met ons geloof in waarheid, feiten en wetenschap.